Czym jest lingwistyka kryminalistyczna?

Lingwistyka kryminalistyczna to stosunkowo młoda, ale rozwijająca się bardzo dynamicznie dyscyplina nauki, popularna zwłaszcza w USA i w krajach anglosaskich. Wykorzystuje wiedzę z dziedziny językoznawstwa w celu identyfikacji sprawców przestępstw. Analizując składnię, słownictwo stylistykę, gramatykę, interpunkcję, ortografię i topografię tekstu ekspert z zakresu lingwistyki kryminalistycznej może ustalić autora anonimowego donosu czy esemesa z pogróżkami. Choć trudno w to uwierzyć, w sądowej praktyce anglosaskiej identyfikowano (i skazywano!) sprawców morderstw na podstawie ich utrwalonych uzusów interpunkcyjnych – tak ważna jest to gałąź wiedzy!

Czy można sporządzić ekspertyzę lingwistyczną bez materiału porównawczego?

Tak, choć nie we wszystkich przypadkach. Zazwyczaj do przeprowadzenia ekspertyzy lingwistycznej oprócz materiału kwestionowanego potrzebny jest też materiał porównawczy pochodzący od osoby podejrzanej o sporządzenie anonimu czy maila z groźbami . Istnieje jednak kategoria ekspertyz lingwistycznych, w przypadku których materiał porównawczy nie jest konieczny. Ekspertyzy takiego rodzaju nie polegają na ścisłej identyfikacji autora tekstu, tylko na określeniu jego niektórych cech ogólnych (np. wykształcenia, wieku, płci) lub też cech charakteru, czyli tego, co obecnie modnie (i nie zawsze właściwie) nazywa się profilowaniem. W tej kategorii mieszczą się również ekspertyzy dotyczące materiałów tekstowych, których autor jest znany. Celem analizy lingwistycznej jest wówczas stwierdzenie (udowodnienie), iż język, jakiego użyto w tekście, zawiera znamiona danego przestępstwa. Takie ekspertyzy dotyczą zwykle przestępstw z użyciem agresji werbalnej – mowy nienawiści ( hate speech), stalkingu, mobbingu, gas-lightingu, itp. Osobną grupę stanowiCzęsto ekspert w zakresie lingwistyki kryminalistycznej wspomaga w nich psychologa bądź prawnika.

Czy można sporządzić analizę grafologiczną i lingwistyczną tego samego materiału?

Nie tylko można, ale czasem jest to wręcz wskazane! Oczywiście w przypadku bardzo krótkich tekstów – np. podpisu z jednozdaniową adnotacją – badanie lingwistyczne nie będzie przydatne ze względu na niewystarczającą ilość materiału do analizy. Natomiast nawet kilkuzdaniowy tekst daje często możliwości komplementarnej – tzn. wspierającej ekspertyzę grafologiczną – analizy lingwistycznej. Dla przykładu – kiedy badanie grafologiczne testamentu holograficznego (czyli spisanego w całości własnoręcznie) nie przynosi jednoznacznego rozstrzygnięcia (np. ze względu zaawansowaną chorobę testatora w momencie jego sporządzenia), można wykonać lingwistyczną analizę treści testamentu, porównując ją do innych tekstów testatora, aby stwierdzić, czy zachodzą w nim zbieżności interpunkcyjne, leksykalne czy składniowe. Jest to wówczas badanie kompleksowe.

W ramach kryminalistycznej analizy lingwistycznej oferujemy:

– badanie treści anonimów w celu ustalenie ich autora;

– analizę listów, maili, esemesów jak również transkrypcji nagrań z rozmów zawierających groźby karalne, elementy stalkingu, mobbingu, zniesławienia;

– analizę treści językowych wypowiedzi pod kątem mowy nienawiści;

– weryfikowanie dzieł literackich i prac naukowych pod kątem plagiatu – zarówno pod kątem popełnienia plagiatu, jak i obrony przed oskarżeniem o jego popełnienie (automatyczne narzędzia cyfrowye do weryfikacji plagiatów są często zawodne, gdyż opierają się na mechanicznej analizie frekwencji słów i fraz, w zupełnym oderwaniu od ich treści!);

– analizę semantycznej i syntaktycznej warstwy treści umów cywilnoprawnych.